FFE 477/02/SME33

Postrzeganie żywności modyfikowanej genetycznie

Projekt badawczy Life Sciences in European Society (LSES) łączy specjalistów z zakresu nauk społecznych z 16 krajów Europy, Kanady oraz Stanów Zjednoczonych. Badania dotyczyły postrzegania biotechnologii w odniesieniu do polityki, przekazów medialnych oraz przez społeczności. Ten ostatni aspekt zawarty został w wielu ankietach (Eurobarometrach) na temat biotechnologii, uzupełnionych wywiadami indywidualnymi i grupowymi przeprowadzanymi w ośmiu krajach Europy. Kluczowe wyniki tych badań to:

- Postawy wobec zastosowań medycznych i rolno-spożywczych: Podczas, gdy biotechnologia medyczna cieszy się szerokim poparciem, zastosowania rolno-spożywcze są powszechnie odrzucane. Od 1996 roku wzrasta  wśród społeczeństwa różnicowanie biotechnologii na „czerwoną” (medyczną) i „zieloną” (rolno-spożywczą). Społeczeństwo niechętnie przyznaje poparcie dla zastosowań, które nie przynoszą korzyści. Jednak tam gdzie zastosowania wydają się być użyteczne i poprawne moralnie, niektóre grupy ludzi tolerują postrzegane ryzyko. Silnie związane z poziomem poparcia są poglądy, że zielona biotechnologia jest nienaturalna i może prowadzić do „potencjalnie katastrofalnych konsekwencji”. Nawet wśród popierających zieloną biotechnologię te obawy są wyraźne.

- Różnice narodowe: Poziom poparcia dla biotechnologii jest różny w różnych krajach. Największe poparcie zaobserwowano w Finlandii, Holandii, USA i Kanadzie, podczas gdy w Grecji, Austrii, Francji i Danii deklarowane jest znacznie mniejsze poparcie. Patrząc całościowo  można stwierdzić, że lekarstwa modyfikowane genetycznie cieszą się poparciem we wszystkich krajach. Na przeciwnym biegunie znajduje się żywność modyfikowana genetycznie, która jest odrzucana we wszystkich krajach oprócz Finlandii, Hiszpanii, Kanady i USA.

- Powszechne obawy: Ludzie skupiają się na nieznanych konsekwencjach spożywania żywności modyfikowanej genetycznie dla przyszłych pokoleń i możliwości „opóźnionych działań”. Biotechnologia jest porównywana do poruszającego się z ogromną szybkością „rozpędzonego pociągu”, którego nie można zatrzymać, o nieznanym celu jego podróży, napędzanego nauką przemysłową, bez hamulców i nie przestrzegającego sygnałów dawanych przez opinię publiczną. Podczas gdy ludzie chcą skutecznej regulacji prawnej, zastanawiają się jednocześnie czy jest to możliwe ze względu na szybkość postępu naukowego i technicznego, potrzebę międzynarodowych uregulowań i współpracy oraz stosunkową bezsilnością instytucji demokratycznych w porównaniu z międzynarodowymi koncernami.

Wnioski: Nowe ustalenia dotyczące uregulowań (2001/18/EC) będą rozpatrywane częściowo w odpowiedzi na obawy publiczne. Wprawdzie, może to rozproszyć niepokoje dotyczące kwestii regulacji, wydaje się mało prawdopodobne, że opinia publiczna zmieni swoje postawy względem żywności modyfikowanej genetycznie na bardziej pozytywne, dopóki żywność ta nie będzie oferowała jasnych korzyści.

W celu uzyskania dalszych szczegółów i publikacji, proszę odwiedzić stronę: www.lse.ac.uk/lses

Nr projektu:  QLG7-CT-1999-00286

Kontakt: Prof. George Gaskell,
 Methodology Institute,  London School of Economics,
 Houghton Street, WC2A 2AE, London, U.K.
 Tel:  +44 20 7955 7702;  Fax:  +44 20 7955 7005
 e-mail: g.gaskell@lse.ac.uk
 URL: http://www.lse.ac.uk/Depts/Methodology

Autor: F. Holm, Food Group Denmark, (luty 2002)