FFE 433/01/HP16

Walka fitoestrogenów z rakiem

Badania epidemiologiczne i eksperymentalne przeprowadzone na zwierzętach oraz badania in vitro sugerują, że fitoestrogeny mogą pełnić rolę ochronną dla zdrowia ludzkiego. Fitostrogeny są składnikami pochodzenia roślinnego, które mogą przyłączać się do receptorów oestrogenu i w ten sposób osłabiać aktywność oestrogenu. Zainteresowanie skupiło się na dwóch grupach fitoestrogenów: izoflawonach i ligninach. Sugeruje się potencjalną rolę fitoestrogenów w zapobieganiu chorobie niedokrwiennej serca, osteoporozie, łagodzeniu objawów menopałzy, nowotworze piersi, jelita grubego i prostaty. Rola fitoestrogenów w prewencji raka może, częściowo wynikać z ich właściwości hormonalnych, ale również z potencjalnych właściwości hamujących mnożenie się komórek i aktywności przeciwutleniających.

Izoflawony, głównie występujące w soi, produktach sojowych i kilku innych warzywach podlegają najintensywniejszym badaniom w klasie fitoestrogenów. Ligniny są zawarte w żywności bogatej w błonnik i mogą być ważniejszym źródłem fitoestrogenów w diecie Europejskiej niż izoflawony.

Ten projekt UE-FLAIR miał ustalić ilość fitoestrogenów w żywności, drogi metabolizmu w organizmie ludzkim, ustalić działanie przeciw rakowe jelita grubego, gruczołu mlekowego i prostaty.

Różne warzywa strączkowe, ziarna, orzechy, napoje (np. piwo, herbata i kawa) owoce i warzywa były analizowane pod względem ilości fitoestrogenów. Projekt ten potwierdził, że siemię lniane jest bogatszym źródłem lignin, a ich najwyższa zawartość występuje w całych ziarnach żyta. Dobrym źródłem fitoestrogenów są również nasiona koniczyny, słonecznika i sezamu, a orzechy (włącznie z orzeszkami ziemnymi), truskawki i dynia są odpowiednią żywnością wzbogacającą dietę w fitoestrogeny.

Fitoestrogeny są trawione przez bakterie w przewodzie pokarmowym, a projekt wykazał duże indywidualne różnice w metabolizmie fitoestrogenów i istotny efekt metaboliczny diety. Różnice w metabolizmie mogą mieć implikacje dla ryzyka chorób ponieważ związki macierzyste i metabolity bakterii mogą  mieć różną aktywność biologiczną.

W części tego projektu, wykazano na przykładzie małej grupy ludzi, że dzienne spożycie dziewięciu kromek chrupkiego chleba żytniego przez dwa tygodnie nie redukowały istotnie genetycznych uszkodzeń limfocytów krwi, ani nie modulowało aktywności przeciwutleniających plazmy. Jednakże, w badaniach na szczurach wykazano potencjalne prewencyjne działanie przeciw rakowi jelita grubego żyta, a nie soi. Zarówno w przypadku lignin z ziaren żyta jak i izoflawonów z soi nie można jednoznacznie określić ich roli, podobnie jak w przypadku innych rodzajów żywności zawierającej te składniki.
Więcej informacji na temat wyników projektu i innych aspektów projektu można uzyskać od koordynatora projektu.

Nr projektu: FLAIR CT-95-0894
Koordynator: prof. H. Adlercreutz
Folkhalsan Research Center
Biomedicum 3rd fl.-Div. Of Clin. Chem.,
Haartmaninkatu 8, University of Helsinki
FIN-00290 Helsinki, Finland
Tel. +358-9-315552, lub + 358-9-19125454
Fax: + 358-9-3155104, lub +358-9-19125452
e-mail: herman.adlercreutz@helsinki.fl